Cisimleri hareket ettiren ve durduran etki nedir?

Cisimleri hareket ettiren ve durduran etki nedir?

İtme ve Çekme Kuvveti Nedir?

top oyun hareket çocuk

kızak kayak kış kar oyun hareket çocuk

bisiklet dönme hareket oyun çocuk

sallanma park hareket oyun kız baba çocuk

Topu hareket ettiren etki nedir?
Çocuk kızağın hareket etmesi için ne yapıyor?
Bisikleti hareket ettirmek için ne yapmak gerekir?
Baba çocuğunu sallamak için ne yapıyor?

Cansız varlıkların hareket etmesi için onları itmek ya da çekmek gerekir. İtme ve çekme birer kuvvettir.

İtme ve çekme varlıkları nasıl etkiler?

İtme ve Çekme Etkinliği

Amaç: İtme ve çekmenin varlıkların hareketine etkisini gözlemlemek
Gerekli Malzemeler: oyuncak araba, ip (20 cm).
İzlenen Yol
1. İkişer kişilik gruplar oluşturalım.
2. Oyuncak arabayı sıranın üzerine koyalım. Duran oyuncak arabayı arkadan itelim.
3. Oyuncak arabanın ön kısmına ip bağlayalım. Oyuncak arabayı ipin ucundan tutarak kendimize doğru çekelim. Oyuncak arabadaki hareketi gözlemleyelim.
Sonuç
• Duran oyuncak arabayı ittiğimizde ve çektiğimizde oyuncak arabanın durumunda nasıl bir değişiklik gözlemledik?
• Oyuncak arabanın hareket etmesinde itme ve çekmenin rolü nedir?

İtme ve çekme kuvveti duran cisimleri hareket ettirebilir. Örneğin kapalı bir kapıyı iterek veya çekerek açabiliriz. Çekmeceye çekme kuvveti uygulayarak çekmeceyi açabiliriz.

Günlük hayattan itme ve çekme kuvvetine hangi örnekleri verebiliriz?

Bir anne önündeki bebek arabasını hareket ettirebilmek için arabaya itme kuvveti uygular. Bir adam, arkasındaki pazar arabasına çekme kuvveti uygulayarak arabayı hareket ettirir.

Günlük yaşamımızda şapkamızı giyerken çekme, çıkarırken itme kuvveti uygularız. Montumuzun fermuarını ise çekerek açarız.

Çoraplarımızı giyerken itme kuvveti mi, çekme kuvveti mi uygularız?

İtme ve Çekme Kuvvetinin Cisimlere Etkisi Nedir?

İtme ve çekme kuvvetleri, hareket eden ve duran cisimleri etkiler?

Cisimleri Hareket Ettirme ve Durdurma Etkinliği
Amaç: İtme ve çekme kuvvetlerinin hareket eden ve duran cisimler üzerindeki etkilerini gözlemleme
Gerekli Malzemeler: oyuncak araba, makas, ip (40 cm).
İzlenen Yol
1. İkişer kişilik gruplar oluşturalım.
2. Oyuncak arabayı sıramızın üstüne koyalım. Arabayı önce yavaş sonra hızlı bir şekilde itelim ve arabanın hareketini gözlemleyelim.
3. İpi ortadan ikiye keselim. Oyuncak arabanın ön tarafına ve arka tarafına kestiğimiz ipleri bağlayalım. Oyuncak arabayı sıramızın üstüne koyduktan sonra arabanın ön tarafındaki ipten tutarak önce yavaş sonra hızlıca kendimize doğru çekelim. Arabanın hareketini gözlemleyelim.
4. Arkadaşımızdan oyuncak arabanın arka tarafındaki ipi tutmasını isteyelim. Ön taraftaki ipin ucunu kendimize doğru çekerek oyuncak arabayı hareket ettirelim. Oyuncak araba hareket ederken arkadaşımızdan ipi kendine doğru çekmesini isteyelim. Oyuncak arabanın hareketini gözlemleyelim.
Sonuç
• İtme ve çekme kuvvetlerinin duran ve hareket eden cisimler üzerindeki etkileri nelerdir?

İtme ve çekme kuvvetleri cisimlerin hareketini etkiler. Hareket ve kuvvet birbiri ile ilişkilidir.
Duran bir cisme uygulanan itme kuvveti cismi hareket ettirebilecek büyüklükte ise cisim hareket eder.
Hareket hâlindeki bir cisme hareketi yönünde uygulanan itme kuvveti cismin hızlanmasına sebep olur.
Hareket hâlindeki bir cisme zıt yönde uygulanan itme kuvveti cismin yavaşlamasına, durmasına veya cismin yön değiştirmesine neden olur.

Cismin hareket yönüne ters (zıt) yönde uygulanan itme kuvveti, cismin yön değiştirmesine ya da yavaşlayıp durmasına sebep olur.
Duran cisimleri hareket ettirebilen, hareket hâlindeki cisimleri durdurabilen; cisimlerin şekil, yön ve doğrultularını değiştiren etkiye kuvvet adı verilir.

Futbol oynarken topu harekete geçirmek için ona ayağımızla itme kuvveti uygularız. Kaleci ise kendine doğru gelen topu durdurur. Kaleci bunu yaparken topa hareket yönünün tersi yönde kuvvet uygular. Böylece hareket hâlindeki top uygulanan itme kuvvetinin etkisiyle durur.

Bazen hareket hâlindeki cisimlerin hareket yönünü değiştirebilmek için kuvvet uygularız. Tenis oynayan çocuk kendisine doğru gelen topa raketle vurduğunda topun yönü değişir.
Kaleci kendine doğru gelen topu yakalayıp durdurur.

Duran bir cisme itme veya çekme kuvveti etki ederse cisim harekete geçebilir.
Hareketli bir cisme itme veya çekme kuvveti etki ederse cisim durabilir.
Hareketli bir cisme itme veya çekme kuvveti etki ederse cisim hızlanabilir.
Hareketli bir cisme itme veya çekme kuvveti etki ederse cisim yavaşlayabilir.
Hareketli bir cisme itme veya çekme kuvveti etki ederse cismin yönü değişebilir.

Çevremizden itme ve çekme kuvvetlerinin etkilerini gördüğümüz durumlar nelerdir?

Hareketli Cisimlerin Yol Açacağı Tehlikeler Nelerdir?

Hareket hâlindeki bir salıncağı durdurmak tehlikelidir.
Okul koridorlarında koşmamamız gerekir. Okul koridorlarında koşmak tehlikelidir. Çünkü koşarken çok hızlı hareket ederiz. Bir arkadaşımızla çarpışıp yaralanabiliriz.

Bisiklet sürerken aşırı hız yapmamalıyız. Kurallara uymalı; mutlaka kaskımızı, dirsekliğimizi ve dizliğimizi takmalıyız. Bisiklet süren bir arkadaşımızı durdurmaya çalışmak çok tehlikelidir. Çünkü arkadaşımız düşebilir ya da bize çarpabilir.

Sallanan arkadaşımızı durdurmaya çalışmak ya da salıncağın yakınında bulunmak tehlikeli olabilir. Çünkü hareketli bir varlığın uygulayacağı itme kuvveti vücudumuza zarar verebilir.

Kaykayı dirseklik, dizlik ve kask takmadan sürmek; kaykayla cadde ve sokaklarda hızlı bir şekilde hareket etmek tehlikelidir. Başkalarına çarpıp düşebiliriz. Böyle bir durumda yaralanabiliriz ve çarptığımız kişi zarar görebilir.

Hareket hâlindeki bir aracın sürücüsü çeşitli sebeplerle aracın kontrolünü kaybedebilir. Bunun sonucunda trafikte kazalar meydana gelebilir. Yandaki görselde kaza sonucu hasar görmüş araçlar görülmektedir. Aracın şeklinin değişmesinin nedeni aracın ağaca, ağacın da araca itme kuvveti uygulamış olmasıdır. Kazalarda can ve mal kayıpları olabilir. Bu nedenle sürücüler araç kullanırken çok dikkatli davranmalı, trafik kurallarına uymalıdır. Ayrıca sürücüler araç kullanırken aşırı hız yapmamalıdır. Trafikte hızlı bir aracın durması yavaş bir aracın durmasından daha zordur.

trafik kazası

Elektrikli araç gereçleri kullanırken dikkatli olmalıyız. Bu araçlarda bulunan hareketli parçalara dokunmak yaralanmamıza neden olabilir.

Sıcak havalarda serinlemek için kullanılan vantilatörlerin pervaneleri çok hızlı hareket eder. Bu sebeple pervaneler tel kafes içindedir. Yine de vantilatörlere çalıştığı sırada çok fazla yaklaşmamalı ve dokunmamalıyız.

vantilatör dönme hareket

Doğa olayları bazen çeşitli tehlikelere ve olumsuz sonuçlara yol açabilir. Örneğin sel doğal bir afettir. Genellikle kuvvetli ve uzun süren yağmurlar sellere sebep olur. Yağmur sularıyla dolan akarsular taşar ve yandaki görselde gördüğümüz gibi seller meydana gelir. Hızla akan sel suları önüne çıkan bazı varlıkları sürükleyebilir.

Doğal afetlerden bir diğeri çığdır. Ağaçların olmadığı eğimli arazilerde biriken kar tabakalarının aşağıya doğru hareketi sonucu çığ meydana gelir. Yandaki görselde gördüğümüz gibi kar, tepeden aşağıya hızla kayar. Çığ sonucunda can ve mal kaybı yaşanabilir.

Günlük yaşamımızda karşılaştığımız hareketli cisimler nelerdir?

Aşağıdaki ifadeleri verilen kavramların uygun olanlarıyla tamamlayınız.
sallanma – dönme – hızlanma – yavaşlama – yön değiştirme
Araçlar, trafik lambası yeşil yandığında ………………………. hareketi yapar.
Hareket eden bisikletin tekerleği ………………………………… hareketi yapar.
Havalanan uçak ………………………………… hareketi yapar.
Durağa yaklaşan otobüs ………………………………… hareketi yapar.
Duran bir otomobil hareket etmeye başladığında ……………………… hareketi yapar.
Çarpışan bilyeler, çarpıştıktan sonra ………………………………… hareketi yapar.
Dalgalı denizde yol alan tekne ………………………………… hareketi yapar.
Saatin sarkacı ………………………………… hareketi yapar.
Hareket hâlindeki topaç ………………………………… hareketi yapar.
Viraja giren otomobil ………………………………… hareketi yapar.

Aşağıdaki açıklamalar hangi kavramı tanımlamaktadır?
Duran bir cismi harekete geçirebilir.
Hareketli bir cismin hızını artırabilir ya da azaltabilir.
Hareketli bir cismi durdurabilir.
Hareketli bir cismin yönünü değiştirebilir.

Alican ve Kerem teneffüs zili çaldıktan sonra koşarak sınıftan çıktılar. Kantine bir an önce gitmek istiyorlardı. Her ikisi de koridorda hızla koşarken aniden sınıfın birinden öğrenciler çıktı. Bu durumda neler yaşanmış olabilir? Bu olaydan yola çıkarak hareketli varlıkların neden tehlikeli durumlar oluşturabileceğini açıklayınız.